AhzâbSüresi 56: Şu kesin ki Allah ve O’nun melekleri Peygamber’i desteklerler; ey iman edenler, siz de onu destekleyin(1) ve tam bir teslimiyetle (onun örnekliğine) teslim olun!(2)
1-) Lafzen: “.Salat ederler.Salat edin.” BuradaAllah ve meleklerinin Peygamber için yaptığı eylemi müminlerin de yapması emredilmektedir.Bu ayetin kapsamı, Allah ve meleklerinin müminleri desteklediğinden (yusallî ‘aleykum ve melâiketuhu) söz eden 43. ayetle birlikte (Krfl: 94/Bakara: 157; 114/Tevbe: 99, 103) değerlendirilmelidir. Müminler gibi Peygamber de vahiyle desteklenmiştir. Hemen üstteki ayetler bu desteğin açık göstergesidir.
Kelimenin türetildiği salâ zaten “destek” anlamına gelmektedir (9/A’lâ: 15, not 15). Salat, “dua” manasına bu kökten yola çıkarak ulaşmıştır. Fakat Allah’ın kuluna “dua etmesi” caiz olmayacağı için, ayetin yorumunda ilk otoriteler farklı görüşler dile getirmişlerdir. İbn Abbas bunu “tebrik etmek” olarak anlamıştır (Taberî). Süfyan Allah’ın salatı “rahmet”, meleklerinki ‘’dua” demiştir. Ata “Rahmetim gazabı mı geçti” ayetini okumuştur.
Said b. Cübeyr İbn Abbas’tan bu ayetin tefsiri sadedinde şunu nakletmiştir: “İsrailoğulları Musa’ya ‘Rabbin seni destekliyor (yusallî ‘aleyke) mu?” diye sordular. Musa’nın Rabbi nida etti: ‘’Evet Ben de meleklerimle birlikte tüm nebi ve Resullerimi destekliyorum”. Cabir’in eşi Rasulullah’tan kendine ve eşine salat etmesini istedi, Resulullahın ona “Allah sana ve efline salat etsin (sallallahü ‘aleyke ve ‘ala zevcike)” diye dua etti (İbn Kesir). Bütün bunlar Salat’ın bir destek emri olduğunu, Allah’ın ve meleklerinin bu Salat’ı vahyi gönderip indirerek yaptıkları, müminlerinse fiili dua ile Risalet mirasını desteklemeleri gerektiğini göstermektedir.Aslında Peygamber için edilen dua olan salavat da bu desteğin sözlü boyutudur (Konu için bkz. Üç Muhammed, 111-115).
2-)Salat’a Allah ve melekleri de katılırken Selam’ın sadece müminlere emredilmiş olması manidardır. Buradaki selâm ile Neml 59’daki arasındaki ilişki dikkate değerdir. “Hz. Peygamber’e Salat’a Allah, O’nun melekleri ve müminler hep birlikte katılırken Selam’a neden sadece müminler davet edilmekte, Allah ve melekleri katılmamaktadır?” sualinin cevabını parantez içinde verdiğimiz “örneklik” oluşturmaktadır. Allah onu müminlere “güzelörnek” olarak takdim etmiştir. Allah’ın ve meleklerin onu örnek alması işin tabiatı icabı nasıl düşünülemezse, yine işin tabiatı icabı samimi bir müminin de onu örnek almaması düşünülemez. Ayetteki ‘ale’n-nebî’den yola çıkarak bütüncül bir okumayla şu sonuca ulaşıyoruz: Salât nübüvvetedir, itaat ve teslimiyet risalete.
Yorum Yazın