Yalan söyleme, karşıdaki kişiyi yanıltmak ve yanlış bilgi vermek amacıyla ortaya konan bir davranıştır. Çocuk yalanları yetişkin yalanlarından farklıdır. Çocukların hayal gücü okul çağına gelene kadar ki yaş diliminde oldukça yoğundur.
Özellikle 7 yaşına kadar, çocuklar doğru ile yanlışı birbirlerinden ayıramazlar. Bu nedenle çocuğun bir takım olaylar, durumlar uydurması, hayali arkadaşlar yaratması yalan söyleme olarak değerlendirilip, endişe edilmemelidir.
Çocuk için bunlar oyun niteliği taşır ve çocuk kurduğu bu hayalleri gerçek gibi kabul edebilir. Dış dünyanın gerçeklerini algılayıp, bunlara uygun davranmak zamanla oluşabilecek bir durumdur. Çocukların gelişim süreci içinde gerçeklik duygusunun oturması biraz zaman alır.
Çocukların yalana başvurma sebepleri kendini, öz benliğini ve iç dünyasını koruma amaçlıdır. Çocuk korktuğu, kardeşini kıskandığı, herhangi bir travma sonucu içinde bulunduğu stresle başa çıkamadığı ya da çevrenin dikkatini çekmek, anne-babasının ve öğretmeninin onayını almak, takdir edilmek ve yeni bir yaşantıya uyum sağlamak için yalan söyler. Çocuğun yalanı hangi durumlarda ve kimlere söylediği dikkat edilmesi gereken bir husustur.
Çocuklar yalan söylediğinde anne babaların tepki verme yöntemleri bu davranışı ortadan kaldırabilir, güçlendirebilir ya da bir alışkanlık haline dönüştürebilir.
Çocuğunuz yalan söylüyorsa uygulanabilecek anne baba tutumları ne olmalıdır?
Doğru söylemeleri için model olun ve küçük beyaz yalanlardan kaçının.
Çocuğunuzu yalancı olarak etiketlemeyin. Bu gibi etiketler çocuğun istemediğiniz davranışını teşvik edici etki yapar.
Çocuğunuza, doğru söylemenin değerini ve yalan sonucunda ortaya çıkabilecek olumsuz durumları öğretmeye çalışın.
Yalan için bahaneyi kabul etmeyin. Çünkü yalan kabul edilemez. Çocukların yalanın hiçbir şekilde kabul edilemeyeceğini bilmesi gerekir.
Yalanın sonucunun zarar verici olduğunu anlamalarına yardımcı olun. Yalan söyledikleri için özür dilemesi gerektiğini anlatın.
Çocuklar öğretmenleri ya da ailelerini mutlu etmek için de yalan söyleyebilir veya bazı şeyleri saklayabilirler. Çocuklara doğru söylemenin değeri anlatılmalıdır.
Çocuklar, yalanın sonucuna bir miktar katlanmalı ve yalanın yol açtığı bir zarar varsa bunun telafi edilmesi için üretilmiş çözümün de içinde yer almalıdırlar.
Yalan söylemesi karşısında htiğiniz kızgınlığı ya da düş kırıklığını açıkça anlatın
Çocuğunuz gerçeği söylediğinde onu takdir edin. Cesaretini ve dürüstlüğünü takdir edin. Bu durum karşısında anne babanın memnuniyetini çocukla paylaşması iyi bir ödül olabilir.
Çocuğunuz yalan söylediğini itiraf ettiğinde onu sinirli bir şekilde azarlamayın ve sorgulamayın. Hatası için ceza aldıktan sonra bu konuyu tekrar tekrar gündeme getirmeyin. Sürekli olarak yüzleştirdiğinizde, çocuklar ağır cezalardan kaçınmak için yalana başvurabilirler.
Doğruyu söylemek çocukların doğuştan bildiği bir şey değil, zaman içinde öğrendiği bir şeydir. Küçük çocuklar anne-babalarını memnun etmeyi her şeyden daha fazla isteyebilirler. Sizi üzeceğini düşünmeleri durumunda gerçeği söylemekten kaçınabilirler.
Çocuklara gerçek ve gerçek olmayan arasındaki farkı öğretin ancak çocukların bunu gerçekten kavramalarının zaman alacağını unutmayın.
Doğruyu söylemenin sizin için neden önemli olduğunu anlatın. Kendiniz de doğruları söyleyerek iyi örnek olun.
