KADER:
1) İnsan iradesi ve hürriyetinin olmadığı kader: İnsanın ne zaman, nerede dünyaya geleceği,ne zaman öleceği,annesini babasının ve rengi ve cinsiyeti gibi özelliklerini kendisinin seçme imkânı olmayan kaderi.Bu zorunlu bir kaderdir.Kullarını bu sahadan hiç sorumlu tutmuyor, hesap’ta sormuyor yüce ALLAH.
Fakat Kaderimizden bizlerinde sorumlu tutulduğu ikinci boyutu ise: ALLAH Kullarının akıl bağı olunca yani bedenen ve aklen olgunlaştıktan sonra özgür iradesiyle yaptığı tüm işlerden fiillerden sorumlu tutulacağını söylüyor yüce ALLAH Kitabı KURAN’DA.
Delil:Başınıza gelen her musibet, kendi ellerinizle yaptıklarınızın sonucudur; üstelik O bir çoğunu da affetmektedir ŞURA 30.Başka bir ayete:Sana gelen iyilik, Allah'tandır. Başına gelen kötülük de nefsindendir. Seni insanlara peygamber gönderdik. Şahit olarak Allah yeter NİSA 79 Yine mesela:her şeyin bir ölçüye göre yaratılması.
Biz, her insanın işlediklerini, yaptıklarını kendi boynuna doladık. Kıyamet gününde onun için açılmış olarak önüne konacak bir kitap çıkarırız.”
İsra 17/13 Başka bir ayette:De ki: “Hak, Rabbinizdendir. Dileyen inansın, dileyen inkâr etsin. Biz, zâlimlere öyle bir cehennem hazırladık ki, onun duvarları kendilerini çepeçevre kuşatmıştır. Susuzluktan imdat dileyecek olsalar imdatlarına, erimiş maden gibi yüzleri haşlayan bir su ile cevap verilir. Ne fena bir içecek ve ne kötü bir kalma yeri!
Kehf 18-29.“İman edip salih amel işleyenlere gelince, Allah onların mükâfatını tastamam verecektir.” Bakara, 25 ve 82; Bir çok ayette kaderimizin kendi uğraş ve çabalarımızın içinden, ALLAH seçip yaratınca da kaderimiz olmuş oluyor.
Delil: Nisa, 57, 122-123,173; Maide, 9. gibi ayetlerde:Biz ona iki göz, bir dil ve iki dudak vermedik mi? Ona hak ve bâtıl şeklinde iki yolu göstermedik mi?” Beled 90/9-10.Her şeyi yaratan ve bir ölçüye göre düzenleyen Allah’tır” Furkan 25/2.Biz her şeyi bir ölçüye göre yarattık.”
Kamer 54/49.Sonuç olarak O zaman şu bilgi yanlış yani ALLAH önceden bizim kaderimizi yazmış olsaydı: mesela şeytan veya firavun veya ebucehil gibiler şöyle derdi yarabbi sen ezelde bunları bize zorladın,Yani başımıza yazmışın sen yazdığın içinde biz uyguluyoruz tatbik ediyoruz, sen istediğin için yapıyoruz bize neden ceza veriyorsun derlerdi, hem de haklıda olurlardı.
Haşa asla böyle bişi yok. ALLAH iyi yolu da kötü yolu da tarif ederek gösteriyor mübin kerim olan KURAN’DA mesela Ademde ibliste suç işliyor şeytan ALLAH'a iftira ederek sen beni saptırdın Sen saptırdığın için ben saptım derken, ADEM ise :yarabbi ben nefsime zulmettim günah işledim sen affet diye yalvarıyor suçunu kabul edip tövbe ediyor.
Sonuç: KURAN’DA kader var fakat kadercilik yok yani yanlış yolda yanlış işler yapıp sonrada kaderim böyle imiş diye suçu ALLAH'a atmak yok. Çünkü böyle yapan ilk kişi şeytan olan iblis idi onun yeri de ebediği cehennem.
